Ερώτηση μελισσοκόμου στο Εργαστήριο Μελισσοκομίας του Α.Π.Θ: Μου είπαν ότι μια επέμβαση εναντίον της βαρρόα το φθινόπωρο είναι αρκετή και ότι δεν χρειάζεται να ανησυχώ για την βαρρόα την επόμενη χρονιά. Πώς να ξέρω πότε και πώς θα πρέπει να λάβω μέτρα;
Απάντηση
Το ερώτημά σας είναι βασικό και εκφράζει την ανησυχία του ευαίσθητου μελισσοκόμου ο οποίος θέλει να περιορίσει την προσβολή της βαρρόα χωρίς όμως περιττές επεμβάσεις οι οποίες καταπονούν το μελίσσι και επιβαρύνουν τα προϊόντα κυψέλης.
Με τη βαρρόα δεν μπορούμε να εφησυχάσουμε. Η παρουσία της σε μεγάλους πληθυσμούς συνοδεύεται και από άλλες ασθένειες όπως ιώσεις, σηψιγονίες, νοσεμίαση κ.ά. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να επεμβαίνουμε θεραπευτικά στην κυψέλη σε οποιανδήποτε περίοδο και χρόνο. Οι επεμβάσεις θα πρέπει να γίνονται όταν «πρέπει». Το «όταν πρέπει» καθορίζεται αφενός από την εποχή και κατάσταση του μελισσιού και αφετέρου από τον πληθυσμό της βαρρόα και από το πόσο απέχει ο επόμενος τρύγος.
Όσο αφορά την εποχή, έχει πολύ σωστά καθιερωθεί, να γίνεται μια επέμβαση το φθινόπωρο όταν ο γόνος είναι λιγοστός ή εκλείπει οπότε τα διάφορα σκευάσματα είναι περισσότερο αποτελεσματικά μια και η βαρρόα βρίσκεται εκτεθειμένη πάνω στις ακμαίες μέλισσες. Επίσης, το επιβαρυμένο με υπολείμματα μέλι του φθινοπώρου θα καταναλωθεί από τις μέλισσες και όχι από τον καταναλωτή.
Την επόμενη χρονιά ο πληθυσμός της βαρρόα ή ο βαθμός προσβολής είναι αυτός που θα καθορίσει την αναγκαιότητα ή μη επέμβασης. Ο αριθμός αυτός μπορεί να βρεθεί με δύο τρόπους:
α) Καταμέτρηση νεκρών ακάρεων στη βάση της κυψέλης. Την Άνοιξη πριν επεκταθεί ο γόνος καταμετρούνται τα ακάρεα που πέφτουν στη βάση της κυψέλης χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Η δειγματοληψία γίνεται σε ποσοστό 10% των μελισσιών. Χρησιμοποιούνται κινητές βάσεις που φέρουν συρτάρι για καταμέτρηση των νεκρών βαρρόα (εικ. 1). Θεραπευτικές επεμβάσεις γίνονται όταν τα ακάρεα είναι περισσότερα από 8 την ημέρα.
Εικόνα 1. Κυψέλη με κινητή βάση και συρτάρι που επιτρέπει την καταμέτρηση των νεκρών βαρέων
β) Προσδιορισμός βαθμού προσβολής %. Τοποθετείται σε βάζο, διάλυμα νερού και οινοπνεύματος (1:4) και σ’ αυτό ρίχνονται περίπου 100 μέλισσες στο σύνολό τους από τρία κεντρικά πλαίσια γόνου. Προσοχή να μην παρθεί από λάθος η βασίλισσα. Την επόμενη ημέρα οι νεκρές βαρρόα διαχωρίζονται από τις νεκρές μέλισσες με βοήθεια κατάλληλης σίτας μέσω της οποίας περνά η βαρρόα όχι όμως η μέλισσα (εικ. 2). Καταμετρούνται οι νεκρές βαρρόα και οι νεκρές μέλισσες. Εάν τα βαρρόα είναι περισσότερα από 3% εφαρμόζεται καταπολέμηση με ένα από τα εγκεκριμένα σκευάσματα.
Εικόνα 2. Περίπου 100 μέλισσες από τα κεντρικά πλαίσια γόνου τοποθετούνται σε διάλυμα νερού και οινοπνεύματος (1:4) για να βρεθεί ο βαθμός προσβολής από βαρρόα.
Δεν εφαρμόζεται οποιανδήποτε θεραπευτική αγωγή 2 μήνες πριν από το τρύγο. Καταμέτρηση βαρρόα στη βάση ή βαθμός προσβολής μπορεί να γίνει επίσης τον Αύγουστο, μετά το τρύγο ή στην διάρκεια της «νεκρής περιόδου» πριν από το τρύγο. Εάν χρειαστεί να γίνει θεραπευτική αγωγή χρησιμοποιούνται ήπια θεραπευτικά μέσα (θυμόλη, ζάχαρη άχνη, γαλακτικό σε θερ/σίες < 30ο C, κ.ά). Άμεση θεραπεία απαιτείται επίσης όταν εμφανιστούν παραμορφωμένες μέλισσες χωρίς φτερά ή σακκόμορφος γόνος στο μελίσσι.
