Μέθοδος τροφαποθήκης στη μελισσοκομία
Είναι διπλή κυψέλη, που ο πάνω όροφος περιέχει πάντοτε μέλι στη διάθεση του μελισσιού, για τις ανάγκες του (ίσως ακατανόητο για τους σκεπτόμενους μόνο τη σοδειά), όμως για τους προοδευτικούς μελισσοκόμους θεωρείται απαραίτητο γιατί προσφέρει και τα εξής:
1. Δυνατά μελίσσια νωρίς την Άνοιξη, για να εκμεταλλευτούν την πρώϊμη ανθοφορία.
2. Έγκαιρο διπλασιασμό του σμήνους για την εφαρμογή της μεθόδου των δυο βασιλισσών ή για αύξηση του μελισσοκομείου.
3. Πρόληψη της σμηνουργίας.
4. Αυτόματη ανανέωση βασιλισσών, με προσωρινή χρησιμοποίηση της τροφαποθήκης σαν παραφυάδα.
5. Μελίσσια δυνατά στην έναρξη της κύριας ανθοφορίας.
6. Καλή διαχείμαση, με μείωση χειμερινών απωλειών και
7. Μειωμένες επισκέψεις στο μελισσοκομείο (Πηγή: ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ, Ν.Ι. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ, έκδοση 6η, 1984, σελ. 200).
Αναζητώντας λοιπόν την τεκμηρίωση των πιο πάνω πλεονεκτημάτων της τροφαποθήκης, θα κάνουμε μια πλοήγηση στις σελίδες του πιο πάνω συγγράμματος, που έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών το 1934.
Όμως οι αναφορές μας θα συνοδεύονται και με παραπομπές στις σελίδες που βασίζονται, θα είναι συνοπτικές και κατανοητές.
160. Τη στιγμή που ο μελισσοκόμος αποφασίζει να κρατήσει για διαχείμαση της κάθε κυψέλης, το ένα μεγάλο πάτωμα γεμάτο με μέλι, ένας μελισσοκόμος γεννιέται, γιατί σύμφωνα με ένα μελισσοκομικό αξίωμα οι μέλισσες κάνουν το μέλι και το μέλι τις μέλισσες.
159. Είναι μέθοδος κλειδί που ανοίγει την πόρτα της επιτυχίας, δεν εξοικονομεί μόνο χρόνο ελαττώνοντας σημαντικά τις επιθεωρήσεις, όπως και τις χειμερινές απώλειες, ενώ αυξάνει το εισόδημα.
161. Τρόποι χρησιμοποίησης της τροφαποθήκης:
161.α) Το δεύτερο πάνω πάτωμα περιέχει μέλι, υπάρχει πάντα και χωρίς διάφραγμα βασίλισσας. Το κάτω πάτωμα εμβρυοθάλαμος. Η βασίλισσα μπορεί να πηγαίνει και στο πάνω πάτωμα. Οι μέλισσες αποθηκεύουν μέλι το Καλοκαίρι και το Φθινόπωρο, όπως αυτές θέλουν να ξέρουν.
Συνήθως στο πάνω πάτωμα σαν μελιττοθάλαμο και κάτω η γονοφωλιά. Η βασίλισσα έχει μεγάλη ευρυχωρία την Άνοιξη, για ανάπτυξη γόνου. Έτσι το κάτω γεμίζει με γόνο και όταν συμπληρωθεί ανεβαίνει στο πάνω, όπου υπάρχουν αδειανές κηρήθρες, με την κατανάλωση του μελιού. Και αν είναι παραγωγική η βασίλισσα ,ψάχνει και γεμίζει τα κελιά με γόνο.
Ο πληθυσμός της κυψέλης και οι νεοεκκολαπτόμενες μέλισσες έχουν όλο το διαθέσιμο χώρο και κατανέμονται σε όλα τα κελιά της ευρύχωρης κυψέλης. Έτσι αποφεύγεται ο επικίνδυνος συνωστισμός και η τάση για σμηνουργία.
Όταν αρχίσει η μεγάλη θερινή ανθοφορία τοποθετούμε το διάφραγμα της βασίλισσας ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΟΦΑΠΟΘΗΚΗ. Και πάνω από αυτήν σε συνέχεια τοποθετούμε όσους ορόφους χρειάζεται. Έτσι η δυνατή κυψέλη θα συμπληρώσει τα κενά της τροφαποθήκης με μέλι, αλλά και άλλο ή άλλους ορόφους, που αυτούς μόνο δικαιούται ο μελισσοκόμος τους.
Όταν τελειώσει η ανθοφορία, αφαιρούμε τις αποθήκες , που δικαιούμαστε .Όχι όμως την τροφαποθήκη ,γιατί αυτή είναι πάντα μέρος του εμβρυοθάλαμου.
Το Φθινόπωρο αν υπάρχει και άλλη καλή ανθοφορία, πάλι προσθέτουμε πατώματα και σε περίπτωση που το Φθινοπωρινό μέλι είναι μικρότερης εμπορικής αξίας, τότε αφαιρούμε μέρος του θερινού μελιού της τροφαποθήκης και συμπληρώνουμε με αυτό το μέλι της μικρότερης εμπορικής αξίας.
161.β) Ο δεύτερος τρόπος χρησιμοποίησης της τροφαποθήκης: Αυτός δίνει το πλεονέκτημα της αυτόματης ανανέωσης των βασιλισσών.
162. Να θυμηθούμε εδώ ότι η κυψέλη στην έναρξη της θερινής ανθοφορίας τόσο στον εμβρυοθάλαμο, όπως και στην τροφαποθήκη έχει γόνο.
Χωρίζουμε λοιπόν την τροφαποθήκη από το κάτω πάτωμα και την τοποθετούμε σε μια νέα βάση, δίπλα και με την είσοδο προς την ίδια κατεύθυνση. Αλλά προσέχουμε να μην πάρουμε μαζί και τη βασίλισσα. Και στενεύουμε την είσοδο αυτής της νέας κυψέλης, για αποφυγή λεηλασίας και συλλογή μελιού.
Πάνω στην παλιά τοποθετούμε διάφραγμα βασίλισσας και όσα πατώματα χρειαστεί το μελίσσι.
Η τροφαποθήκη τώρα έγινε παραφυάδα και μπορεί να εκθρέψει νέα βασίλισσα από το γόνο που έχει.
Αυτά όμως τα κελιά δεν θα είναι σίγουρα καλά, γι’ αυτό φροντίζουμε να έχουμε καλά κελιά από δυνατό, το άριστο μελίσσι του μελισσοκομείου μας και να τα μοιράσουμε στις παραφυάδες την 11η ή την 12η μέρα μετά το χωρισμό, αφού πρώτα καταστρέψουμε όσα βασιλικά κελιά υπάρχουν στις παραφυάδες.
Ένας αυτόματος τρόπος καταστροφής των βασιλικών κελιών είναι όταν φροντίζουμε τα βασιλικά κελιά που δίνουμε στις παραφυάδες να είναι 2 μέρες παλαιότερα, ώστε οι βασίλισσες που θα εκκολαφθούν να καταστρέψουν όλα τα μη επιθυμητά κελιά, που αργούν ακόμη να εκκολαφθούν.
Όταν τελειώσει η ανθοφορία και αφαιρεθούν οι αποθήκες από την παλιά κυψέλη, ενώνουμε τις παραφυάδες, που έχουν νέες βασίλισσες, με την παλιά κυψέλη και με τη μέθοδο της εφημερίδας, αφού προηγουμένως αφαιρέσουμε τις παλιές μη επιθυμητές βασίλισσες που είχαν οι αρχικές κυψέλες.
162. γ) Ο τρίτος τρόπος εφαρμογής τροφαποθήκης, υποχρεωτικά πρέπει να εφαρμόζεται στις περιοχές που έχουν πρώϊμη, δηλαδή 3 – 3 ½ μήνες πριν από τη μεγάλη ανθοφορία του Καλοκαιριού.
Σε τέτοιες περιοχές το δυνατό μελίσσι μπορεί να αναπτυχθεί υπερβολικά και πρόωρα και το μέλι της τροφαποθήκης να εξαντληθεί, αφού το κατανάλωσε η πρόωρη ανάπτυξη, που μετά καταλήγει σε κενό ανθοφορίας. Και όταν αρχίσει η κύρια καλοκαιρινή ανθοφορία, το μελίσσι ακολουθεί την κατιούσα εξέλιξη του πληθυσμού του και μέχρι να αναπτυχθεί ξανά χάνει τη μισή κύρια ανθοφορία. Και η προσδοκία του μελισσοκόμου για καλή απόδοση γίνεται μάταιη.
Το πρόβλημα αυτό το διαχειριζόμαστε με τον εξής τρόπο: Κατά το τέλος του φθινοπώρου τακτοποιούμε τη διαχείμαση σε μονό πάτωμα με 7-8 πλαίσια μέλι, δανειζόμενοι από την τροφαποθήκη (και το υπόλοιπο το προστατεύουμε κατάλληλα).
Όταν αρχίσει λοιπόν η Άνοιξη η κυψέλη θα αναπτυχθεί με αργό ρυθμό, παρά αν είχε ολόκληρη την τροφαποθήκη.
Όμως σε 50-60 μέρες πριν την έναρξη της κύριας θερινής ανθοφορίας προσθέτουμε την τροφαποθήκη. Και αρχίζει η αλματώδης ανάπτυξη γόνου για την εκμετάλλευση από την αρχή ως το τέλος της κύριας θερινής ανθοφορίας.
Έτσι μπαίνουν τα μελίσσια όλα στην κύρια ανθοφορία και κάνουμε χειρισμούς στις κυψέλες με τον 1ο ή τον 2ο τρόπο που αναφέρθηκαν πιο πάνω (στο α’ ή β’).
163. Πρόληψη σμηνουργίας με προσωρινό χωρισμό και επανασύνδεση της δυνατής κυψέλης: Με το χωρισμό του μελισσιού σε 2 μέρη επέρχεται αποδυνάμωση και το μελίσσι δεν σμηνουργεί. Όμως το ένα από αυτά είναι χωρίς βασίλισσα και σ’ αυτό δίνουμε κελί από άλλο άριστο μελίσσι.
Τα δυο τμήματα αναπτύσσονται γρήγορα αν υπάρχει ανθοφορία και με τη μέθοδο της εφημερίδας τα ξαναενώνουμε αφού αφαιρέσουμε την παλιά βασίλισσα. Έτσι δεν σμηνουργεί το μελίσσι, δεν εξασθενεί η κυψέλη, αλλά δυο βασίλισσες εργάζονται για όλο το διάστημα αντί μίας και αναπτύσσεται ο γόνος που χρειάζεται, για να εργαστεί, φέροντας σοδειά. Η μέθοδος αυτή λέγεται και τεχνητή σμηνουργία, για να αυξηθεί το μελισσοκομείο, οπότε δεν γίνεται ένωση, αλλά λειτουργούν σαν αυτοτελή μελίσσια.
Εφαρμόζεται σε πρώϊμη Άνοιξη ή σε καθυστερημένη θερινή ανθοφορία. Αν δεν γίνει αυτή η διάσπαση η κυψέλη παρακμάζει και στην ανθοφορία έχει περιορισμένο, μέτριο πληθυσμό σε εργάτιδες και φυσικά λίγο γόνο, που δίνει μειωμένο εισόδημα.
Ο χωρισμός όμως 2 μήνες πριν τη μεγάλη ανθοφορία, δίνει χρόνο ανάπτυξης και στην ανθοφορία με ένωση υπάρχει δύναμη για απόδοση συλλογής μελιού. Ο άφθονος γόνος της μιας και δυνατής περιέχει εφεδρείες για αντικατάσταση αυτών που φθείρονται στην εντατική συλλογή.
164. Άλλα συναφή και χρήσιμα: Δυο μέθοδοι αποφυγής της σμηνουργίας αξιόλογες για μελέτη και εφαρμογή έχουν αναρτηθεί και υπάρχουν στην ιστοσελίδα μας, αν στο υπολογιστή γίνει κλικ στις 14/2/2013: Μέθοδος Ντεμαρί και στις 15/2/2013: Μέθοδος Αλεξάντερ.
166. Μικρή κυψέλη ή έλλειψη επάρκειας χώρου δεν αναπτύσσει το μελίσσι.
168. Έλλειψη χώρου αποθήκευσης μελιού δεν φέρνει σοδιά, ίσως σμηνουργία. Μελίσσια που σμηνουργούν: Πρέπει να αποφεύγεται η αναπαραγωγή τους γιατί μπορεί να έχουν κληρονομική προδιάθεση.
169. Μεγάλος αριθμός νεαρών μελισσών και παρουσία πολλών κηφήνων: Ίσως είναι προετοιμασία για σμηνουργία, από συνωστισμό. Αλλά με κλικ στην ανάρτηση της 24/6/2013 υπάρχει διαθέσιμη πληροφόρηση ,που ενδιαφέρει για μελέτη.
173. Περιπτώσεις αντικατάστασης της βασίλισσας την εποχή της σμνηνουργίας: Αυτή η αντικατάσταση γίνεται από τις μέλισσες όταν η βασίλισσά τους έχει γεράσει και δεν αποδίδει αβγογέννα. Τότε εκτρέφουν 1-4 βασιλικά κελιά για να αποκτήσουν νέα βασίλισσα και τα κελιά αυτά τα κάνουν μέσα στις κηρήθρες.
Όμως μια τέτοια αντικατάσταση από αβγογέννα ηλικιωμένης βασίλισσας, σίγουρα θα αποδώσει βασίλισσα μειονεκτική.
Οι περιπτώσεις σμηνουργίας είναι ο φυσικός πολλαπλασιασμός των μελισσιών και διακρίνεται από τα πολλά κρεμαστά κελιά στο κάτω μέρος της κηρήθρας. Αυτή η περίπτωση πηγαίνει για σμηνουργία, δηλαδή απώλεια μελισσιών. Και πρέπει να την αντιμετωπίσουμε γρήγορα για να μην αποδυναμωθεί η κυψέλη. Κάνουμε εμείς τον χωρισμό με διαίρεση του μελισσιού (τεχνητή σμηνουργία).
173. ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1. Σημαδεύουμε τα μελίσσια που πλήθυναν και σμηνούργησαν μήπως συντρέχει κληρονομική προδιάθεση και αποφεύγουμε να τα αξιοποιούμε για παραγωγή μελισσιών. Αν όμως η αιτία ήταν ότι τους έλειψε χώρος και σμηνούργησαν, τότε ας μας γίνει μάθημα να προλαβαίνουμε με δική μας συμπαράσταση στα μελίσσια.
2. Υποχρεωτική ανανέωση των βασιλισσών το δεύτερο φθινόπωρο της ζωής τους, με κελιά βασιλικά που προκαλούμε στο άριστο μελίσσι (αυτό που έδωσε την πιο μεγάλη παραγωγή μελιού). Οι βασίλισσες δεν σμηνουργούν στα 2 πρώτα χρόνια τους και αποδίδουν πλούσιο γόνο και δυνατά μελίσσια.
3. Να δίνουμε χώρο στον εμβρυοθάλαμο (γονοφωλιά) και να μην καθυστερείται με εμπόδια ή εκτροφή γόνου, που αυτή είναι και μια αιτία της σμηνουργίας (όπως οι ακατάλληλες κηρήθρες).
4. Να αποφεύγουμε κάθε εμπόδιο της ανάπτυξης του γόνου. Όπως είναι ακατάλληλες αναδιατάξεις πλαισίων και άσχετοι μελισσοκομικοί χειρισμοί, πολύχρονα πλαίσια με μικρά κελιά από αποδερματώσεις και φορείς ασθενειών.
5. Άχτιστα πλαίσια ποτέ στο κέντρο της γονοφωλιάς, αλλά μεταξύ γόνου και γύρης,τα αποφεύγει και η βασίλισσα .
6. Άνετη είσοδο στην κυψέλη.
7. Παραγωγή επιθυμητών κελιών από επίλεκτη, την άριστη βασίλισσα, στο μελίσσι της,γίνεται :Όταν την κλείσουμε σε κλουβί απομόνωσης, για να δραστηριοποιηθούν οι μέλισσες στην παραγωγή βασιλοκελιών. Και τα καλύτερα θα είναι αυτά που θα γίνουν σε πλαίσιο και μέρος που υπάρχει αβγογέννα. Σημαδεύουμε αυτό το μέρος στην κηρήθρα με μαρκαδόρο στους ορθοστάτες.
Tomelissi.wordpress.com (Συνοπτική απόδοση) 25/07/2013
