Οδηγός ασφάλειας και υγείας κατά την άσκηση μελισσοκομικών εργασιών
Η μελισσοκομία είναι ένας από τους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής αναγκαίων προϊόντων, που προέρχονται από τα μελίσσια συνεργατικά με το διαχειριστή τους μελισσοκόμο.
Βασίζεται σε παραδοσιακή πείρα και πρακτική κατάρτιση και σε κάποια στοιχειώδη οργάνωση ανάλογα με τη πρακτική που έχει καθιερωθεί παραδοσιακά.
Αυτό βέβαια, δεν αποτελεί μειονεξία της ελληνικής μελισσοκομίας, επισημαίνεται όμως σαν ανάγκη απόκτησης και θεωρητικών γνώσεων ,που προέρχονται από τον τομέα της επιστημονικής έρευνας. Aυτή αναντίρρητα υπερέχει της πρακτικής και της απλής ανταλλαγής εκ των ενόντων ανοργάνωτης μελισσοκομικής αλληλοενημέρωσης των λίγων και παραδοσιακών πρακτικών ,που και η ίδια η ενημέρωση μειώνεται από την έρπουσα ανταγωνιστική προδιάθεση ,αντί αλληλεγγύης των μελισσοκόμων.
Υπάρχουν όμως και οι ερασιτέχνες μελισσοκόμοι, που πάρεργα ασχολούνται με τις μέλισσες, από θαυμασμό και αγάπη, θα το λέγαμε και εκτόνωση .Και αυτοί είναι αφάνταστα πολλοί, που έχουν κάποια απασχόληση και εισόδημα, μικρό ή και μεγάλο, που τους αξίζει έπαινος, ότι έχουν παράγουν και συντηρούν μέλισσες, που είναι το εργαλείο του Θεού για τη συντήρηση της ζωής γενικά πάνω στη Γη μας.
Όμως η μελισσοκομία είναι σκληρή δουλειά, που γίνεται μακριά σε απομονωμένο φυσικό περιβάλλον, μακριά από ιατροφαρμακευτικές βοήθειες, αντίθετα υπάρχουν και αρκετοί κίνδυνοι για την υγεία και τη ζωή των μελισσοκόμων.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε κάποιους από αυτούς τους κινδύνους ,που είναι: Τα όρια της ανθρώπινης αντοχής στη σημαντική καταπόνηση του ίδιου του μελισσοκόμου,και των συντρόφων. Τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο φυσικό περιβάλλον, τραυματισμοί, αναπόφευκτα κεντρίσματα των μελισσών για τους αλλεργικούς, αλλά και τον κίνδυνο από, φίδια, τον καύσωνα, τον κίνδυνο για τις μέλισσες κατά τη μεταφορά των μελισσών, αλλά και του μελισσοκομικού προσωπικού από πιθανά τροχαία ατυχήματα.
Όλες αυτές οι πιθανές δυσκολίες επιβάλλουν στους μελισσοκόμους να έχουν την ετοιμότητα της πρόληψης, αλλά και αντιμετώπισης. Να έχουν επαγγελματικότητα και σωφροσύνη , ώστε να μην υποτιμούν τη φύση ,που τους φιλοξενεί. Τα δυο πρώτιστα που απαιτούνται είναι:
- Κιβώτιο των πρώτων βοηθειών και
- Κινητό τηλέφωνο για εύκολη αναζήτηση πρώτων βοηθειών, με τηλέφωνα της περιοχής που δραστηριοποιούνται, της τροχαίας και ότι άλλο χρήσιμο. Όλα αυτά να είναι πρόσφορα από πριν για άμεση ενεργοποίηση.
- Για την περίπτωση αλλεργικού σοκ από το δηλητήριο των μελισσών, να έχουμε ένεση (το Σολοσκοτρίφ), ανανεώνοντάς την ,ώστε να είναι κατάλληλη για χρήση.
Επομένως να έχουμε από ιατρό ή φαρμακοποιό σημειωμένες κατάλληλες οδηγίες για τη διάσωση της ζωής. Βέβαια αυτή η αυτενέργεια δικαιολογείται μόνο στην περίπτωση που δεν έχουμε τη δυνατότητα εξειδικευμένης ιατρικής βοήθειας και πρέπει να ενεργήσουμε με ταχύτητα για διάσωση ζωής.
- Η ανακούφιση του πόνου και η διατήρηση στη ζωή του ατόμου που έχει το πρόβλημα.
- Να εξακριβώσουμε τι συνέβη και να προστατέψουμε το άτομο από άλλο τυχόν κίνδυνο και να οργανώσουμε μεταφορά του σε νοσοκομείο ή στο σπίτι.
- Τραυματισμοί: εκδορές, αμυχές, θλαστικά τραύματα, ξεπλένονται με βρασμένο νερό, καθαρίζονται με οξυζενέ και αλείφονται γύρω από την πληγή με μπενταντίν.
- Ρήξη συνδέσμων με οίδημα ή εκχύμωση ,με έντονους πόνους: ανάπαυση με επίθεμα πάγου ή βρεγμένης πετσέτας και μετά την υποχώρηση του οιδήματος, σφιχτό δέσιμο με επίδεσμο, μέχρι που να επέμβει ορθοπεδικός.
- Τραύματα στο κεφάλι, ίσως κάταγμα ρωγμώδες και χειρότερα το πολλαπλό. Αναγκαστικά αντιμετώπιση από ορθοπεδικό, με ζαλάδες και τάση για εμετό: Μεταφορά στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Σε σοβαρό τραυματισμό, ακινησία και ηρεμία και κλήση του τοπικού ιατρού.
- Τραύματα κοιλιάς: Όχι εφησυχασμός( για ενδεχόμενη εσωτερική αιμορραγία),. Κυριότερη ένδειξη το κιτρίνισμα της επιδερμίδας, ο κρύος ιδρώτας, η ταχυκαρδία και το αίσθημα κόπωσης. Σε περίπτωση υποψίας τοποθετούμε ψυχρή θερμοφόρα ή βρεγμένη με παγωμένο νερό πετσέτα και καλούμε πρώτες βοήθειες.
- Εξάρθρωση κάποιου μέλους, με πόνους και αδυναμία για κίνηση: Ενδεικτικό είναι το μελάνιασμα και η αφύσικη θέση του τραυματισμένου μέλους. Η παγοθήκη ανακουφίζει και η επίσκεψη στον ορθοπεδικό επιβεβλημένη. Δεν παρεμβαίνουμε σε αναδιάταξη της εξάρθρωσης, κίνδυνος επιδείνωσης.
- Κατάγματα: Ρωγμώδες και σοβαρότερο το πολλαπλό και ενδιάμεση περίπτωση το απλό τέλειο κάταγμα .Όλα αυτά αντιμετωπίζονται από ορθοπεδικό. Απαραίτητη η ακινητοποίηση.
- Τραυματισμός στο χέρι: Απλό δέσιμο στο στήθος για μείωση του πόνου. Ίσως χρειαστούν 2 λεπτά ξύλα για δέσιμο με πανί και ακινητοποίηση.
- Εξωτερικές αιμορραγίες: Από κοφτερά αντικείμενα ,ίσως ελάχιστα ή πολύ σοβαρά. Και με μέτριες αιμορραγίες έχουν χαθεί άνθρωποι στο ύπαιθρο. Πρέπει να σταματήσει η αιμορραγία. Το αίμα σκοτεινού χρώματος προέρχεται από φλέβα. Επιθέτουμε αποστειρωμένη γάζα δεμένη σφιχτά με επίδεσμο. Αν είναι φωτεινά κόκκινο, η αιμορραγία προέρχεται από αρτηρία, πολύ σοβαρότερη. Τότε με ότι βρούμε μπροστά μας, δένουμε λίγο πάνω από την πληγή, για να σταματήσει η απώλεια αίματος. Το δέσιμο με ένα μαντίλι που σφίγγεται με τη βοήθεια ενός κομματιού ξύλου στο σημείο του κόμπου. Μετά το τέλος της αιμορραγίας αποστειρώνουμε να αποφύγουμε τη μόλυνση.
- Εμβολιασμός κατά Τετάνου: Είναι απαραίτητος για κάθε μελισσοκόμο(( είναι ένδειξη επαγγελματικής νοοτροπίας).
- Μάτωμα μύτης: Συχνή όταν δουλεύουμε κάτω από τον ήλιο για πολλές ώρες. Καθίζουμε τον πάσχοντα σε καρέκλα και σε σκιάσκιά. Δεν σηκώνουμε το κεφάλι προς τα πίσω. Όμως πρέπει να αναπνεύσει με το στόμα και να μην φυσάει τη μύτη του, σε καμιά περίπτωση, για να αναπνεύσει και βρεγμένο ύφασμα με παγωμένο νερό στο πάνω μέρος της μύτης, καλύτερα είναι τα παγάκια. Αν δεν υποχωρεί η αιμορραγία, τοποθετούμε κομμάτια γάζας μουσκεμένα με οξυζενέ, που τα χώνουμε στις ρινικές κοιλότητες. Αν συνεχίζεται η αιμορραγία ,μεταφορά σε κέντρο παροχής πρώτων βοηθειών.
- Ξένα σώματα στη μύτη: Καλή εισπνοή από το στόμα και δυνατή εκπνοή από τη μύτη .Και αν είναι σφηνωμένο τότε χρησιμοποιούμε στη μύτη σταγόνες συναχιού ,που κάνουν συστολή.
- Αγκάθια στο δέρμα: Τα κεντρίσματα από μέλισσες ξέρουμε πώς να τα αντιμετωπίσουμε. Με το ξέστρο τράβηγμα προς την αντίθετη κατεύθυνση του κεντρίσματος.
- Ξένο σωματίδιο στο μάτι: Δεν το τρίβουμε ,αλλά κλείνουμε το μάτι για λίγα λεπτά ,για να παραχθούν δάκρυα ώστε να το συμπαρασύρουν. Ζητούμε βοήθεια από άλλον, με ένα βρεγμένο βαμβάκι ανασηκώνουμε τη βλεφαρίδα και το απομακρύνει. Και στη συνέχεια ξεπλένουμε το μάτι με άφθονο νερό. Τελικά τη λύση τη δίνει ο οφθαλμίατρος.
- Απώλεια αισθήσεων από σοβαρό ατύχημα και τι κάνουμε:
- Διατηρούμε τη ψυχραιμία μας
- Ξαπλώνουμε τον πάσχοντα σε αναπαυτική θέση και αν το πρόσωπό του παρουσιάζει εξάψεις ανεβάζουμε το κεφάλι του ψηλότερα από τον κορμό
- Τον απομακρύνουμε από επικίνδυνο ή επιβλαβές περιβάλλον (πυρκαγιές, τοξικά)
- Ελέγχουμε αν υπάρχει αιμορραγία
- Σχίζουμε τα ρούχα του στο σημείο του τραυματισμού
- Ελέγχουμε το σφυγμό του τακτικά και σταματούμε την αιμορραγία
Όμως δεν κάνουμε τα εξής:
- Δεν τον μετακινούμε αν δεν είναι απολύτως αναγκαίο
- Ανασηκώνουμε το κεφάλι προς τα πάνω ,για να μην κάνει εισφόρηση σε περίπτωση εμετού
- Δεν τον μαλάζουμε, ούτε τον τρίβουμε
- Δεν του χορηγούμε υγρά από το στόμα και αν ακόμη το ζητά
- Μετακίνησή του, αν τον δει γιατρός
- Να τον ετοιμάσουμε κατάλληλα για τη μεταφορά
- Αν σταματήσει η αναπνοή πρέπει να εφαρμόσουμε τεχνητή αναπνοή
- Έλεγχος αναπνοής: σκύβοντας και ακούγοντας την αναπνοή, τοποθετούμε το αυτί μας κοντά στο στόμα και στη μύτη του, παρακολουθώντας συγχρόνως και τις κινήσεις του θώρακα
- Αν διαπιστώσουμε ότι δεν αναπνέει αρχίζουμε αμέσως τεχνητή αναπνοή
- Τεχνητή αναπνοή: όταν διαπιστώσουμε ότι δεν αναπνέει, αμέσως φροντίζουμε να εφοδιάσουμε το αίμα του με οξυγόνο, εμφυσώντας αέρα από τους δικούς μας πνεύμονες
- Ανοίγουμε και καθαρίζουμε την αεροφόρο οδό, κρατάμε το κεφάλι πίσω και την κάτω γνάθο (σιαγόνα) προς τα κάτω ,ώστε το στόμα του να είναι συνεχώς ανοιχτό
- Πιέζουμε τα ρουθούνια του με τα δάχτυλα του ενός χεριού, ώστε να κλείνει η μύτη του και να μην φεύγει ο αέρας από εκεί
- Φυσάμε μαλακά και σταθερά στο στόμα του πάσχοντα
- Εάν η προσπάθεια πετύχει και ο ασθενής αναπνέει από μόνος του, φυσάμε άλλες τρεις φορές
Καρδιακές μαλάξεις
- Για να πραγματοποιήσουμε καρδιακές μαλάξεις ερχόμαστε από αριστερά του τραυματία ,που τον έχουμε ξαπλώσει επάνω σε σκληρή επιφάνεια
- Τοποθετούμε την παλάμη μας 3-4 εκ. ψηλότερα από το κατώτερο άκρο του στέρνου, συγχρόνως τοποθετούμε την άλλη παλάμη κάθετα και πάνω από την πρώτη, προσέχοντας τα δάχτυλα να μην εφάπτονται στο θώρακα
- Στη συνέχεια πιέζουμε το θώρακα του ασθενούς με εντατικές και ρυθμικές κινήσεις, όχι όμως πολύ δυνατές ,απλά χρησιμοποιώντας το βάρος του σώματός μας με τους δυο αγκώνες τεντωμένους. Μετά από κάθε μάλαξη χαλαρώνουμε τα χέρια ,χωρίς να τα απομακρύνουμε από το στήθος του
- Εάν ούτε η αναπνοή, ούτε ο σφυγμός επανέρχονται, τότε γίνεται συνδυασμένη καρδιακή μάλαξη και τεχνητή αναπνοή
- Ο ρυθμός των μαλάξεων είναι 60-80 στο λεπτό και κάθε 4-5 μαλάξεις πρέπει να γίνεται μία εμφύφηση αέρα στους πνεύμονες
- Αυτά είναι χρήσιμα και οι μελισσοκόμοι πρέπει να τα γνωρίζουμε πολύ καλά
- Σε οργανωμένες ομάδες με τη φροντίδα των συνεταιρισμών θα πρέπει να οργανώνονται μαθήματα πρώτων βοηθειών, σε συνεργασία με τους τοπικούς γιατρούς, πρακτικές ασκήσεις σε όλες τις περιπτώσεις τραυματισμών από εργασίες στο ύπαιθρο, πρέπει να επαναλαμβάνονται κατά διαστήματα
