Στατική ή νομαδική μελισσοκομία? Τα υπέρ και τα κατά
Σε ένα βασικό ερώτημα που καλείτε να απαντήσει ένας νέος μελισσοκόμος , είναι με πιο τρόπο θα ασκήσει τη μελισσοκομία του, από πλευράς τοποθέτησης των κυψελών του.
Σε αυτό το δίλημμα, που κάποιες φορές βασανίζει και τους παλιούς μελισσοκόμους, ιδιαίτερα τις χρονιές που οι μετακινήσεις των μελισσιών τους δεν αποδίδουν τις αναμενόμενες σοδιές, θα προσπαθήσουμε να σας βοηθήσουμε να απαντήσετε σήμερα.
Στο δίλημμα αυτό βέβαια, δεν θα βρεθούν όσοι ζουν και δραστηριοποιούνται στα μικρά ξηροθερμικά νησιά της χώρας μας... για τον απλό λόγο πως γι αυτούς, η εγκατάσταση των μελισσιών τους σε μόνιμη τοποθεσία είναι ...μονόδρομος.
Αυτό συμβαίνει γιατί στα νησιά αυτά η βασική ανθοφορία είναι μόνο μία, -το θυμάρι – και κάθε μετακίνηση των σμηνών τους για αναζήτηση άλλης ανθοφορίας θα ήταν μάταιη. Για όλους όμως τους άλλους νέους μελισσοκόμους, αυτό παραμένει ένα αρχικό βασικό ερώτημα που χρειάζεται μια ξεκάθαρη απάντηση, επειδή από την επιλογή αυτή θα εξαρτηθούν ένα σωρό πράγματα, όπως το είδος του βοηθητικού μελισσοκομικού εξοπλισμού που θα χρειαστούν, το μέγεθος της επένδυσής τους, η οργάνωση της εκμετάλλευσης τους κλπ.
Πριν να παραθέσουμε τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής, θα κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην νομαδική μελισσοκομία, που από στοιχεία που υπάρχουν, φαίνεται ότι εφαρμοζόταν από τους αρχαίους χρόνους.
Πιθανολογείται πως η πρώτη καταγεγραμμένη μορφή νομαδικής μελισσοκομίας ασκήθηκε από τους μελισσοκόμους της Μινωικής Κρήτης, που φόρτωναν τα μελίσσια τους σε πλοία της εποχής και «περιδιαβαίνανε» τον ποταμό Νείλο, την εποχή των μεγάλων ανθοφοριών. Αλλά και τις κατοπινές εποχές, υπήρχαν μελισσοκόμοι που μετέφεραν, με ότι μεταφορικό μέσον είχαν διαθέσιμο, τα μελίσσια τους από τόπο σε τόπο, κυνηγώντας ανθοφορίες και μεγάλες σοδιές.
Το φαινόμενο βέβαια της νομαδικής μελισσοκομίας, πήρε σταδιακά μεγάλες διαστάσεις στη χώρα μας, μετά τον πόλεμο, λόγω της βελτίωσης του οδικού της δικτύου και της ευρείας διάδοσης της χρήσης του αυτοκινήτου, σαν μεταφορικού μέσου, για να φτάσουμε στην σημερινή εποχή, όπου δεν νοείται μελισσοκομία χωρίς μετακίνηση μελισσιών... από τους περισσότερους μελισσοκόμους.
Αυτοί πιστεύουν πως οι τόποι που μπορούν να δώσουν, καλές αποδόσεις, σε μόνιμα μελισσοκομία, είναι ελάχιστοι. Και αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, πρέπει να παραδεχτούμε πως αυτό ισχύει!
Ίσως κάποιος να σκεφτεί: Αφού είναι έτσι, δεν υπάρχει κανένα δίλημμα! Η μετακίνηση των μελισσών είναι καλύτερη επιλογή από την τοποθέτησή τους σε μόνιμη βάση!
Αυτό θα ήταν αλήθεια, αν δεν υπήρχαν ένα σωρό άλλοι παράγοντες που θα πρέπει να λάβουμε υπ όψη μας, πριν να βγάλουμε ένα τελικό συμπέρασμα.
Θα πρέπει κατ αρχάς, να κοστολογήσουμε τις μετακινήσεις που χρειάζεται η νομαδική μελισσοκομία και που δεν είναι μόνο αυτές που αφορούν τις μεταφορές των κυψελών μας, αλλά και αυτές που θα κάνουμε εμείς υποχρεωτικά με το ΙΧ μας για να επιθεωρήσουμε τα μελίσσια μας.
Θα πρέπει στη συνέχεια να κοστολογήσουμε τις απώλειες των μελισσοσμηνών από τις ασθένειες που μοιραία θα εκτεθούν, από τα φυτοφάρμακα και τα εντομοκτόνα της γεωργικής παραγωγής, από τη διαρροή τους σε γειτονικά μελισσοκομία, που πάντα συμβαίνει λόγω της στενότητας χώρου των αποδοτικών περιοχών, αλλά και από τις κλοπές που τελευταία έχουν πάρει μεγάλες διαστάσεις.
Ένα άλλο σημαντικό κόστος είναι αυτό της φαρμακευτικής αγωγής που θα πρέπει να υποβάλουμε υποχρεωτικά τα μελίσσια μας, όταν ασκούμε νομαδική μελισσοκομία.
Ακόμα θα πρέπει να κοστολογήσουμε τις εργατοώρες της όλης αυτής διαδικασίας, ανεξάρτητα αν αυτές προσφέρονται από τρίτους έναντι αμοιβής, η αν προσφέρονται από μέλη της οικογένειάς μας.
Τέλος θα πρέπει στα κόστη μας να συνυπολογιστεί η φθορά του μελισσοκομικού μας εξοπλισμού, από τις συχνές και συνεχείς μετακινήσεις.
Αν τώρα έρθουμε στα συν της νομαδικής μελισσοκομίας, αυτό βέβαια είναι οι μεγαλύτερες σοδιές που δίνει! Κάτι άλλο που θα πρέπει ακόμα να λάβουμε υπ όψη μας, είναι η διαφορετική τιμή που μπορεί να πουληθεί ένα μέλι στατικής από ένα άλλο νομαδικής εκμετάλλευσης.
Το τονίζουμε αυτό, γιατί η στατική μελισσοκομία μπορεί να δώσει ποιο καθαρά και υψηλότερης αξίας προϊόντα, από ότι η νομαδική, για λόγους που όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε...
Το ερώτημα λοιπόν που μπαίνει είναι: Έχει κάτσει ποτέ κάποιος μελισσοκόμος να υπολογίσει ποιο είναι το τελικό αποτέλεσμα από τα συν και τα πλην αυτής της ιστορίας. Υπάρχει κάποια μελέτη που να δείχνει ποιο είναι το τελικό οικονομικό αποτέλεσμα σε βάθος δεκαετίας, της νομαδικής και ποιο της στατικής μελισσοκομίας, για μια εκμετάλλευση ίδιας δύναμης?
Από όσο γνωρίζουμε, τέτοια μελέτη δεν έχει γίνει και σίγουρα θα άξιζε τον κόπο να γίνει, ίσως από κάποιο πανεπιστημιακό ή συνδικαλιστικό φορέα, για να μπορέσουμε εμείς όλοι οι απλοί μελισσοκόμοι να έχουμε περισσότερα στοιχεία, όταν καλούμαστε να πάρουμε μια τόσο σημαντική απόφαση.
Κλείνοντας το άρθρο αυτό, θα θέλαμε να δώσουμε κάποιες συμβουλές στους συναδέλφους εκείνους που ασκούν την νομαδική μελισσοκομία, και που βέβαια είναι η συντριπτική πλειοψηφία των μελισσοκόμων.
Να επιλέγουν εκ των προτέρων, βάση πλάνου και πολύ προσεκτικά, τις περιοχές που θα μεταφέρουν τα μελίσσια τους, έχοντας θέσει και εναλλακτικές επιλογές, αν οι ανθοφορίες αυτών των περιοχών δεν δώσουν ικανοποιητικά.
Να έχουν οργανώσει εκ των προτέρων την μεταφορά και να έχουν σχεδιάσει την επιχείρηση σε όλες της τις λεπτομέρειες.
Να έχουν φροντίσει για την σωστή συντήρηση του κυρίως, αλλά και του βοηθητικού μελισσοκομικού τους εξοπλισμού.
Να έχουν μαζί τους όλα τα απαραίτητα εργαλεία και υλικά που συνήθως χρειάζονται για να κάνουν την δουλειά τους, αλλά και για να αντιμετωπίσουν έκτακτες καταστάσεις.
Να έχουν εξασφαλίσει την τοποθεσία που θα «ακουμπίσουν» τα μελίσσια τους.
Να έχουν εξασφαλίσει την διαθεσιμότητα των «βοηθών» τους, όταν και όποτε τους χρειαστούν.
Να διατηρούν καλές σχέσεις και με τους ντόπιους, αλλά και με τους συναδέλφους τους, των γειτονικών μελισσοκομείων.
Να έχουν φροντίσει για την προστασία της περιουσίας τους, από κλοπές και κακόβουλες ενέργειες τρίτων.
Να τηρούν τον νόμο σε όλες τις πτυχές αυτής τους της δράσης.
Δεν γνωρίζουμε αν με το άρθρο μας αυτό, βοηθήσαμε εσάς τους νέους, κυρίως, μελισσοκόμους να πάρετε μια τελική απόφαση για τον ποιο τύπο μελισσοκομίας θα ακολουθήσετε, αλλά είμαστε βέβαιοι πως βάλαμε τις βάσεις για να προβληματιστείτε σχετικά με αυτή σας την επιλογή.
Ότι όμως και να αποφασίσετε σας ευχόμαστε καλή τύχη!
Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"
