Η καλλιέργεια του λωτού
Ο λωτός ανήκει στην οικογένεια Ebenaceae και υπάρχουν πολλά είδη.
Τα πιο γνωστά είναι: Diospyros Kaki: (κινέζικος λωτός), Diospyros virginiana (αμερικάνικος λωτός), Diospyros lotus (ιαπωνικός λωτός- υποκείμενο) και το Diospyros oleifera.
Το αμερικανικό είδος D. virginiana έχει δώσει μερικές ποικιλίες (Garretson, Miller, Sweech, Early Golden) αλλά χωρίς να θεωρούνται αξιόλογες. Το είδος D. Lotus χρησιμοποιείται κυρίως ως υποκείμενο. Το είδος D. Kaki, θεωρείται ιθαγενές της Κίνας και Ιαπωνίας και είναι το είδος που έχει δώσει τις περισσότερο γνωστές εμπορικές ποικιλίες, που καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα ο λωτός ήταν γνωστός από την αρχαιότητα και αναφέρεται και από τον Όμηρο (χώρα των λωτοφάγων- Κέρκυρα).
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Ο λωτός καλλιεργείται τόσο για τον καρπό του (οπωροφόρο δέντρο) όσο και ως καλλωπιστικό δέντρο. Έχει ωραία γυαλιστερά φύλλα και το φθινόπωρο, όταν πέσουν τα φύλλα, οι καρποί με το ωραίο πορτοκαλί τους χρώμα κάνουν το δέντρο πανέμορφο και πολύ ελκυστικό. Ο λωτός καλλιεργούνταν κυρίως στην Ασία, όμως τελευταία η καλλιέργεια επεκτείνεται και σε ευρωπαϊκές χώρες, και ιδιαίτερα στην Ισπανία. Τα άνθη μπορεί να είναι ερμαφρόδιτα ή ατελή (αρσενικά ή θηλυκά). Μερικές ποικιλίες φέρουν κυρίως θηλυκά άνθη και λιγότερα αρσενικά στο ίδιο δέντρο, ενώ άλλες φέρουν άλλοτε μόνον θηλυκά και άλλοτε θηλυκά και αρσενικά.
Τα δέντρα των περισσότερων ποικιλιών ασιατικής προέλευσης (Fuyu, Hachiya, Hiratanenashi, Jiro και Sajio) φέρουν μόνο θηλυκά άνθη (δίοικες) και για να καρποφορήσουν ικανοποιητικά απαιτούν και επικονιάστριες ποικιλίες. Άλλες ποικιλίες (Zenzimaru, Akagaki, Emon και Hanaghoso) είναι μονόικες αλλά δικλινείς και χρησιμοποιούνται και ως επικονιάστριες. Τα θηλυκά άνθη σχηματίζονται στις μασχάλες των φύλλων της νέας βλάστησης, μεμονωμένα, ενώ τα αρσενικά σε ταξιανθία και επάκρια.
Οι ποικιλίες που χρησιμοποιούνται ως επικονιάστριες είναι οι μονόικες- δικλινείς όπως: Zenjimaru, Shogatsu, Izu, Akagaki, Vanighlia και Mercatelli. Στην Ιταλία χρησιμοποιούνται κυρίως οι ποικιλίες Vanighlia και Mercatelli. Οι καρποί των ποικιλιών αυτών τρώγονται, και όταν η σάρκα είναι ώριμη αλλά σκληρή, κατά την συγκομιδή διότι πάντοτε περιέχουν πολλά σπέρματα. Οι επικονιάστριες ποικιλίες αποτελούν το 10-15% των δέντρων του οπωρώνα.
Εδαφοκλιματικές συνθήκες
Αναπτύσσεται σε εδάφη μέσης σύστασης, γόνιμα, ελαφρά ή επικλινή, διότι το ριζικό του σύστημα δεν ανέχεται τον κακό αερισμό. Καρποί εξαιρετικής ποιότητας παράγονται σε περιοχές με δροσερό καλοκαίρι, φθινόπωρο ζεστό την ημέρα και δροσερό την νύχτα (θερμοκρασία ημέρας 22 βαθμούς Κελσίου και νύχτας 16 βαθμούς Κελσίου) και βέβαια απαλλαγμένες από παγετούς. Γενικά, μπορεί να ειπωθεί ότι σε σχετικά ψυχρά κλίματα αναπτύσσονται καλύτερα οι στυφές ποικιλίες, ενώ σε θερμότερα οι γλυκές.
Πολλαπλασιασμός
Πολλαπλασιάζεται με ενοφθαλμισμό ή και με εγκεντρισμό της επιθυμητής ποικιλίας επί σποροφύτων του υποκειμένων D. Lotus. Άλλα υποκείμενα που χρησιμοποιούνται είναι σπορόφυτα των ειδών D. virginiana και D. Kaki.
Κλάδεμα σχήματος
Το φυσικό σχήμα που αποκτά το δέντρο είναι αυτό της πυραμίδας ή του κυπέλλου. Στην πράξη η κόμη του δέντρου μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις επιθυμίες του παραγωγού και να αποκτήσει διάφορα σχήματα, κύπελλο, παλμέττα κ.λπ. Το δέντρο μπαίνει γρήγορα στην καρποφορία από το 3ο έτος κιόλας. Το κλάδεμα που εφαρμόζεται είναι συνήθως κλαδοκάθαρος.
Συγκομιδή - Συντήρηση
Η συγκομιδή των καρπών γίνεται πάντοτε με ψαλίδι και προσεκτικά διότι πληγώνονται εύκολα. Οι καρποί μπορούν να συντηρηθούν στο ψυγείο το σύντομο χρονικό διάστημα. Οι στυφές ποικιλίες υφίστανται την διαδικασία της μεθωρίμανσης σε ατμόσφαιρα αιθυλενίου. Ο καρπός μπορεί να συντηρηθεί επί 3μηνο στους 0-1 βαθμούς Κελσίου και με ατμόσφαιρα που περιέχει 8% διοξείδιο του άνθρακα, 3-5% οξυγόνο και σχετική υγρασία 90-100%. Η ελεγχόμενη ατμόσφαιρα συντελεί στην καθυστέρηση του κιτρινίσματος του κάλυκα και στη διατήρηση της πολύ καλής ποιότητας. Οι καρποί επίσης μπορεί να συντηρηθούν σε τροποποιημένη ατμόσφαιρα, ήτοι σε σάκους πολυαιθυλενίου και στους 0 βαθμούς Κελσίου. Ο καρπός συσκευάζεται σε μονόστρωμα πάντοτε τελάρα και μεταφέρεται στην αγορά. Ο λωτός έχει πολύ ωραία εμφάνιση από μόνος του αλλά η καλή συσκευασία βελτιώνει πάντοτε την εμφάνιση και προσελκύει τον καταναλωτή.
Εχθροί - Ασθένειες
Οι Νηματώδεις (σε ελαφρά εδάφη) μπορεί να εξασθενίσουν το δέντρο.
Μύκητες
· Armillaria mellea
· Phomopsis diospyri
· Botrytis
· Rhizopus
· Penicillium
· Alternaria
Έντομα
Στην Ελλάδα ο πιο σοβαρός εχθρός του λωτού είναι η μύγα της Μεσογείου (Ceratitis capitata). Οι προσβεβλημένοι καρποί ωριμάζουν πρόωρα παίρνουν, παίρνουν χρώμα σκούρο πορτοκαλί- καφέ και είναι ακατάλληλοι για βρώση. Άλλα έντομα που προσβάλλουν το δέντρο είναι φυλλοδέτες, καρπόκαψα, ξυλοφάγα κ.α. Επίσης, ζημία προκαλούν διάφορα κοκκοειδή. Για την καταπολέμηση των εχθρών και ασθενειών του λωτού επιβάλλεται η εφαρμογή προγράμματος ψεκασμών με βάση τα φαινολογικά στάδια ή τις οδηγίες που διατίθεται από τις γεωργικές προειδοποιήσεις του ΥΠΑΑΤ, με τα εγκεκριμένα εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα.
Γράφει
Νατάσα Μπατσίλα
Φοιτήτρια Τεχνολογίας Γεωπονίας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Βιβλιογραφία - Μιλτιάδης Δ. Βασιλακάκης, ''Γενική και Ειδική Δενδροκομία'', 2016, Εκδόσεις Γαρταγάνη, Θεσσαλονίκη
Πηγη giorgoskatsadonis.blogspot.com
