Η φύτευση καλλιεργειών, όπως αμυγδαλιές, φιστικιές, καρυδιές (σε μικρότερο βαθμό συγκριτικά με τις προαναφερθείσες), πρωταγωνιστούν σε αρκετές ισπανικές περιοχές τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε αρόσιμες εκτάσεις. Αίτιο είναι η επικράτηση υψηλών τιμών των ξηρών καρπών όπου και ενθάρρυναν πολλούς αγρότες, επενδυτικά κεφάλαια και μεγάλες εταιρείες για την επιλογή φύτευσης αυτών των καλλιεργειών, ιδίως σε περιοχές όπως η Ανδαλουσία, η Εξτρεμαδούρα, η Καστίλλη Λα Μάντσα και η Αραγονία. Τα νέα μοντέλα ελαιώνων φαίνεται να έχουν αντέξει τον ανταγωνισμό από αυτές τις άλλες ξυλώδεις καλλιέργειες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Έρευνας Γεωργικών Επιφανειών και Αποδόσεων (ESYRE) του Υπουργείου Γεωργίας, την τελευταία δεκαετία οι ελαιώνες αυξήθηκαν από 2,52 εκατομμύρια το 2012 σε 2,76 εκατομμύρια εκτάρια το 2022, προσθέτοντας συνολικά 240.000 νέα εκτάρια. Η επιλογή ελαιοποιήσιμων ποικιλιών ελιάς συγκριτικά με τις επιτραπέζιες είναι σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% την τελευταία δεκαετία.
Οι νέες φυτεύσεις αμυγδαλιάς αυξήθηκαν την ίδια χρονική περίοδο κατά 178.000 εκτάρια, από 578.000 το 2012 σε 756.694 εκτάρια το 2022. Συνολικά έχουν προστεθεί περισσότερα από 415.000 νέα εκτάρια από τα δύο αυτά είδη καλλιεργειών, εφαρμοζόμενα ως φράκτες σε πυκνά ή/και σε υπέρπυκνα συστήματα φύτευσης, καλλιεργειών συγκριτικά με άλλες καλλιέργειες στον ισπανικό γεωργικό τομέα.
Το ερώτημα τί να φυτέψουμε, ελαιόδεντρα ή αμυγδαλιές, επαναλαμβάνεται από χιλιάδες Ισπανούς αγρότες τις τελευταίες καλλιεργητικές περιόδους, σύμφωνα με μεγάλες φυτωριακές εταιρείες. Οι περισσότερες από αυτές τις μεγάλες εταιρείες διαθέτουν και προσφέρουν και τα δύο είδη καλλιεργειών τόσο στην Ισπανία όσο και στη διεθνή αγορά, κυρίως στην Πορτογαλία.
Διαφορές καλλιεργειών
Η ανάπτυξη και των δύο καλλιεργειών παρουσιάζει ομοιότητες αλλά και σημαντικές διαφορές, ιδίως όσον αφορά τη χρήση της άρδευσης. Οι αμυγδαλιές έχουν σημαντικά μικρότερο ποσοστό αρδευόμενων καλλιεργειών συγκριτικά με τους ελαιώνες. Σύμφωνα με στοιχεία του ESYRE από το 2022, μόνο το 22,5% των αμυγδαλιών που καλλιεργούνται στην Ισπανία αρδεύονται (περίπου 170.000 εκτάρια) και το 31,3% των ελαιώνων είναι ήδη αρδευόμενο (περίπου 867.000 εκτάρια).
Παρά την έντονη ανάπτυξη της καλλιέργειας αμυγδαλιάς τα τελευταία χρόνια, η συνολική διαφορά στην έκταση των δύο καλλιεργειών είναι πολύ μεγάλη και η ζυγαριά να γέρνει υπέρ των ελαιώνων, οι οποίοι καταλαμβάνουν περισσότερα από δύο εκατομμύρια εκτάρια συγκριτικά με τις αμυγδαλιές. Ωστόσο, εάν η ανάλυση επικεντρωθεί στα δύο τελευταία έτη με πλήρη στοιχεία (2020 και 2021), εν μέσω της πανδημίας COVID, η αύξηση των νέων φυτεύσεων αμυγδαλιάς ήταν μεγαλύτερη από των ελαιώνων. Συγκεκριμένα, το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΤΕ, στην Ισπανία φυτεύτηκαν περίπου 23.000 νέα εκτάρια αμυγδαλιές, έναντι περίπου 2.500 εκταρίων ελαιόδεντρων. Το 2021, οι φυτεύσεις αμυγδαλιάς συνέχισαν να αυξάνονται με έντονο ρυθμό που κυμάνθηκε περίπου στα 12.000 εκτάρια εν αντιθέσει με τα περίπου 2.000-2.500 εκτάρια ελαιόδεντρων.
Σε αντίθεση με το ελαιόλαδο, η τιμή των αμυγδάλων επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την ποικιλία της καλλιέργειας η οποία κυμαίνεται από 3,75 ευρώ/κιλό για την Comuna έως και 7,65 ευρώ/κιλό για την Marcona (τέλη Μαρτίου 2023 στην αγορά του Albacete).
Οι μεγάλες φυτωριακές εταιρείες διαβεβαιώνουν ότι η τρέχουσα κατάσταση των τιμών του ελαιολάδου για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με σταθερό ρυθμό τους τελευταίους μήνες, ενθάρρυνε και πάλι τις πωλήσεις και τα αποθέματα δενδρυλλίων ελιάς, τόσο σε επίπεδο μεμονωμένων παραγωγών όσο και σε επίπεδο μεγάλων εταιρειών και επενδυτικών κεφαλαίων που ποντάρουν σε σχετικά υψηλές τιμές τις επόμενες περιόδους.
